Zieleń w przestrzeni sakralnej

To tytuł sympozjum naukowego, które miało miejsce 2 grudnia w siedzibie sandomierskiego Instytutu Teologicznego. Odbyło się ono z inspiracji bp. Krzysztofa Nitkiewicza, a organizatorem spotkania był Instytut Architektury Krajobrazu przy KUL.

– Chcemy poprzez tę konferencję zwrócić uwagę na ważny, a często zapominany, aspekt w projektowaniu kościołów, zaaranżowania ich otoczenia. Zieleń, jest ważnym elementem krajobrazu, także tego, w który wpisana jest świątynia. Sympozjum ma dwa aspekty: teoretyczny, czyli ukazanie problemu oraz praktyczną pomoc dla księży i osób zajmujących się projektowaniem zieleni i architekturą krajobrazu – podkreślał ks. dr hab. Jacek Łapiński, dziekan Wydziału Matematyki, Informatyki i Architektury Krajobrazu KUL.

W pierwszym wystąpieniu dr hab. Ewa Trzaskowska mówiła o sacrum i profanum w ogrodach przykościelnych. Omawiając rozwój ogrodów kościelnych i zakonnych na przestrzeni wieków podkreśliła, że podobnie jak forma kościoła i jej kontekst krajobrazowy, ogród sakralny, przykościelny czy klasztorny był integralnie związany z architekturą i otaczającym krajobrazem, co nadawało mu specyficzne cechy właściwe dla stylu i regiony. Podkreśliła także, że współczesny ogród sakralny przeżywa niepokojący regres. Mówiła, że ogrody przykościelne rzadko są urządzane, jako kompozycje ogrodowe i dużo w nich przypadkowych rozwiązań. Dlatego tak ważne jest zaprogramowane i przemyślane projektowanie i komponowanie tej przestrzeni przy świątyniach.

O szansach i zagrożeniach odnoszących się do zieleni, która towarzyszy terenom przykościelnym mówił dr inż. Piotr Kulesza. – Wiemy, że tereny wokół kościołów były dawniej miejscami pochówku wiernych, czyli cmentarzami. Współcześnie zmieniły one swój charakter i są miejscami zieleni lub ogrodami przykościelnymi. W wielu wypadkach księża proboszczowie mają duże problemy związane z opieką i pielęgnowaniem znajdujących się tam drzewostanów i krzewów. Dlatego ważną sprawą jest odpowiednie projektowanie tych miejsc, które mają stanowić sacrum, ale w rozumieniu pięknego otoczenia i miejsca spotkania z Bogiem – podkreślał dr inż. Piotr Kulesza. W trzecim wystąpieniu dr inż. Piotr Szkołut przekonywał o istotnej roli odpowiedniego zaprojektowania przestrzeni zielonej wokół kościoła. – Całość prac związanych z aranżacją terenu wokół kościoła warto zacząć od solidnego zaprojektowania. Projekt daje szansę na przemyślenie różnych opcji, dyskusję i solidne opracowanie. Projektując mamy szansę sięgnięcia do opinii ekspertów, co może pomóc w uniknięciu błędów, które mogą pojawić się w przypadku przypadkowej aranżacji. Co ważne dobry projekt może stanowić podstawę do starania się o dodatkowe zewnętrzne środki w jego realizacji – podkreślał Piotr Szkołut.

Sympozjum zakończyła dyskusja. Organizatorzy zapowiadają kontynuację podjętej tematyki wobec szerszego gremium osób duchownych i świeckich odpowiedzialnych za aranżację zieleni wokół kościołów i miejsc sakralnych.