Kapituła Kolegiacka w Opatowie

23 lutego 2017

Kapituła opatowska powstała prawdopodobnie pod koniec XII w. w związku z planami misyjnymi wobec Rusi (w roku 1232 Opatów był siedzibą Gerarda misyjnego biskupa Rusi, w latach 1231-1514 własnością biskupów lubuskich roszczących sobie do roku 1375 wyłączne prawo do misji na Rusi). Pierwszy raz kapituła wymieniona jest w roku 1206 w dokumencie Leszka Białego zatwierdzającym darowiznę przez bł. Wincentego Kadłubka wsi Czerników i Gojców dla cystersów sulejowskich. W roku 1325 kapituła składała się z 4 prałatów (dziekan, kantor, scholastyk, kustosz) i 5 kanoników. Rozwój składu osobowego kapituły doszedł w 1765 r. do stanu 12 osób: 4 prałatów i 8 kanoników w tym dwóch kaznodziejów i penitencjarz. W latach 1801-1809 władze austriackie przejęły uposażenie 4 kanonii, co równało się ich likwidacji, a w r. 1865 rząd rosyjski zniósł prałaturę kantorię i pozbawił całą kapitułę uposażenia (wieś Marcinkowice i niewielkie posiadłości w Opatowie). Od r. 1865 kapituła składa się z 3 prałatów i 4 kanoników. Od r. 1790 istnieją w Opatowie kanonicy honorowi.

W latach 1471-1989 kapituła była proboszczem habitualnym parafii opatowskiej. Pod kierunkiem dziekana kapituły, a od r. 1903 wikariusza aktualnego wyznaczonego spośród członków kapituły duszpasterstwo sprawowali wikariusze, których w XV w. było 10. Liczba ich stale zmniejszała się dochodząc do 2 w drugiej połowie XIX w. Od początku istnienia kapituły do XIX w. włącznie w kolegiacie codziennie były odprawiane msze konwentualne i godziny kanoniczne. Do r. 1808 kapituła prowadziła szkołę i prawdopodobnie do r. 1865 szpital parafialny.

W ciągu wieków w skład kapituły wchodziło wielu duchownych zasłużonych dla nauki lub zajmujących odpowiedzialne stanowiska w kościele i państwie np. Piotr Wapowski (+ 1536) zasłużony dla rozwoju górnictwa metali nieżelaznych, Herman (+ 1362) wielkorządca krakowsko-sandomierski, Antoni Kasprzycki (+ 1952) późniejszy administrator apostolski diecezji sandomierskiej, 3 biskupów i 5 przyszłych biskupów, 5 rektorów akademii krakowskiej, wielu profesorów, wikariuszów generalnych, oficjałów, archidiakonów terenowych itd. Obecnie kapituła jest korporacją de facto honorową służącą do odznaczania zasłużonych kapłanów tytułami kanoników i prałatów.

Prałaci

Dziekan Kapituły: Ks. dr Michał Spociński
Kantor: Ks. Józef Krawczyk
Scholastyk: Ks. Szczepan Janas
Kustosz: Ks. prof. dr hab. Bogdan Stanaszek

Kanonicy gremialni

1. Ks. Stanisław Chmielewski
2. Ks. Jan Kardaś
3. Ks. dr Krzysztof Kida
4. Ks. Jan Ziętarski
5. Ks. Tadeusz Strugała
6. Ks. Wiesław Piś
7. Ks. Ryszard Wilk

Seniorzy