Do spowiedzi trzeba się przygotować. To hasło powtarzane jest bardzo często. Można go usłyszeć na kazaniach, katechezie czy różnych konferencjach. Na to przygotowanie trzeba jednak poświęcić czas. Po modlitwie do Ducha Świętego i dokładnym rachunku sumienia wzbudzamy w swoim sercu żal za grzechy. Jest on najważniejszym warunkiem spowiedzi. Jest konieczny, aby sakrament pokuty był przyjęty ważnie, tzn. aby łaska przebaczenia skutecznie dotknęła mojego serca. Bez żalu za grzechy spowiedź jest nieważna, choćbyśmy spowiadali się dokładnie i szczerze, i choćby kapłan wypowiedział nad nami słowa rozgrzeszenia.
Sobór Trydencki określił żal za grzechy jako: Ból duszy i znienawidzenie popełnionego grzechu z postanowieniem niegrzeszenia w przyszłości. (KKK 1451). Człowiek, który żałuje złego postępowania, zwraca się ponownie ku Bogu. Wyróżnia się żal doskonały, mający swoje źródło w miłości do Boga oraz żal niedoskonały, wynikający z innych pobudek np. lęku przed karą. Do tego, aby sakrament pokuty był ważny, czyli Bóg wybaczył nam grzechy, wystarczy żal niedoskonały. Zastanówmy się teraz nad istotą żalu za grzechy.
W naszym życiu smucimy się z różnych powodów. Czasami zdarza się, że zaczynamy rozumieć nasz błąd i krzywdę jaką wyrządziliśmy naszym bliskim i to staje się powodem bólu i smutku. Bardzo dobrym przykładem jest tutaj postawa dziecka, które sprawiło przykrość rodzicom. Kiedy zrozumie jak bardzo przez nieposłuszeństwo odrzuciło miłość ojca i matki zaczyna się smucić ze swego postępowania. Ten smutek nie prowadzi jednak do depresji ale do chęci naprawienia wszystkiego. Podobnie przy spowiedzi. Prawdziwy żal prowadzi do zmiany życia. Czyni nas zdolnym do przyjęcia łaski i pogłębia naszą miłość do Boga. Dziecko które otrzymuje przebaczenie od rodziców kocha ich jeszcze bardziej. Człowiek, który żałuje szczerze za grzechy jest zdolny do przyjęcia przebaczenia i potrafi kochać Boga bardziej. Podobnie jak św. Piotr, który zaparł się Jezusa. Najpierw zrozumiał jak zawiódł Mistrza, następnie gorzko zapłakał z tego powodu (co było doskonałym żalem za grzechy), a po zmartwychwstaniu był zdolny zapewnić Jezusa że miłuje Go jeszcze bardziej. Tutaj znajdujemy odpowiedź dlaczego żal za grzechy jest najważniejszy. Po prostu uzdalnia nas do przyjęcia przebaczenia i jeszcze większej miłości Boga.
