– Chcąc przedstawić historię diecezji rozumianej jako wspólnota wierzących trzeba przede wszystkim przypomnieć ludzi, którzy ją kształtowali. Spojrzenie badacza koncentruje się na duchownych, a świeccy pojawiają się niejako w tle, choć przecież oni współtworzą Kościół. Pewnym usprawiedliwieniem takiego ujęcia jest fakt, że to biskupi i księża nadają ton pracy duszpasterskiej, a bez ich zaangażowania życie religijne obumiera – pisze ks. Bogdan Stanaszek we wstępie książki.
Książka ta to swoisty spacer przez wieki, podczas którego czytelnik ma okazję poznać nie tylko postacie i fakty z czasów powstania diecezji i jej najważniejszych wydarzeń, ale także dowiedzieć się o przyczynach i skutkach na życie religijne takich wydarzeń jak powstania narodowe, okres dwu wojen światowych czy czas komunizmu. Duża ilość archiwalnych fotografii, map i biogramów wybitnych postaci, sprawia, że książka ma bardzo nowoczesną formę oraz przystępny charakter, które zachęcają czytelnika do ponownego sięgania do jej treści.
– Jubileusze dotyczą zarówno świętujących je społeczności, jak i szerszego grona osób. Powstające przy tej okazji publikacje, służą nie tylko ich przypominaniu, ale prowadzą niekiedy do odkrycia nieznanych dotąd aspektów lub wyrażają się w nowatorskim, odpowiadającym bardziej duchowi czasu ujęciem znanych rzeczy. Jestem wdzięczny ks. prof. Bogdanowi Stanaszkowi, cenionemu historykowi Kościoła i kapłanowi Diecezji Sandomierskiej, za włączenie się w jubileusz poprzez swoją publikację. Ta pięknie wydana ksiązka, ucieszy na pewno treścią i formą wiele osób, od najmłodszych po najstarszych. Czy nie właśnie o to chodzi? Jubileusze mają przecież nieść radość i kształtować pozytywną postawę – napisał bp Krzysztof Nitkiewicz we wprowadzeniu do książki.
Opowieść o historii diecezji zaczyna się od okoliczności jej utworzenia diecezji i wydania Bulli Piusa VII, następnie autor prezentuje pierwszych ordynariuszy sandomierskich i okres tworzenie struktur diecezji. W kolejnych rozdziałach przybliża losy duchowieństwa i represje zaborców podczas powstań listopadowego i styczniowego oraz przybliża przyczyny i skutki kasaty zakonów przez władze carskie. Kolejny rozdział ukazuje nam diecezję w okresie międzywojenny, kiedy tworzyła się niepodległa Polska. W następnym rozdziale omawia sytuację lokalnego Kościoła lokalnego w zderzeniu z ideologiami faszyzmu i komunizmu. Podsumowaniem jest przybliżenie najnowszej historii diecezji w nowych jej granicach. – Mam nadzieję, że książka spotka się z zainteresowaniem Czytelników i pozwoli wiernym żyjącym dziś na Sandomierskiej Ziemi poznać lepiej tradycje historyczne swojej diecezji – dodaje we wstępie autor.
Książka ukazała się nakładem Wydawnictwa Diecezjalnego i Drukarni w Sandomierzu
