Męstwo zapewnia wytrwałość w trudnościach oraz stałość w dążeniu do dobra. Ponadto umacnia w opieraniu się pokusom, a także uzdalnia do przezwyciężenia strachu oraz do wyrzeczenia i ofiary, nawet za cenę życia w obronie słusznej sprawy. Jezus wskazując na przeciwności, zachęca uczniów do odwagi: „Na świecie doznacie ucisku, ale miejcie odwagę. Jam zwyciężył świat” (J 16,33). Analizując cnotę męstwa, wyróżnia się w niej dwa podstawowe czynniki. Pierwszym z nich jest niecofanie się wobec zagrażającego zła. Ta postawa wytwarza pewien nastrój zaufania we własne siły. Drugim czynnikiem jest atakowanie zła, to z kolei ma przyczynić się do wytworzenia poczucia bezpieczeństwa. Zależnie od okoliczności te dwa czynniki dochodzą do głosu. W pewnych sytuacjach rozum podpowiada, że nie należy atakować zła, ale raczej się wycofać. W innych przypadkach atak nie tylko jest wskazany, ale jest jedynym słusznym rozwiązaniem. Z tego wynika, że męstwo jest nieodzowne w każdym ludzkim działaniu, pozwala bowiem przeciwstawić się groźnym sytuacjom.
Za szczyt męstwa uważane jest męczeństwo. W dziedzinie nadprzyrodzonej męczeństwo za wiarę jest najwyższym dowodem męstwa chrześcijańskiego i miłości Boga. Dowodem wielkiego męstwa, które też nabiera wartości nadprzyrodzonej, jest oddanie życia za ojczyznę lub inną słuszną sprawę. Właściwie pojęta cnota męstwa potrzebuje współdziałania z cnotami jej pokrewnymi, stąd i wychowanie domaga się troski o ukształtowanie owych sprawności, bez których samo męstwo na dłuższą metę nie może się obyć. Do najważniejszych cnót pokrewnych męstwu należą: wielkoduszność, odwaga cywilna, cierpliwość, stałość, hart ducha i aktywność fizyczna. Wszystkie te cnoty mają za zadanie służyć pomocą w spełnianiu codziennych obowiązków i nie pozwolić cofać się w obliczu trudności i zagrożeń. Wiadomo bowiem, że każdy człowiek codziennie napotyka liczne przeszkody i trudności, które trzeba pokonywać, męstwo zaś i cnoty mu najbliższe dają tę moc i hart ducha, że godziwy cel zostanie osiągnięty. Dotyczy to także celu ostatecznego, dlatego św. Paweł zachęca wiernych: „(…) trwajcie mocno w wierze, bądźcie mężni i umacniajcie się!” (1 Kor 16,13). Wymienione akty męstwa trzeba praktykować od dzieciństwa, nie czekając na nadzwyczajne okazje, ale należy spełniać je na mniejszą skalę w codziennym życiu. Odpowiedzialni wychowawcy powinni czuwać nad ugruntowaniem w młodych duszach zdrowej odwagi, kształtować stałe usposobienie trwania i nie cofania się w obliczu niebezpieczeństw.
Kardynalna cnota męstwa i cnoty jej pokrewne stanowią pewien środek „bojowych” sprawności moralnych człowieka. Jednak zawsze może grozić człowiekowi popadnięcie w pewien nadmiar, jak i niedomiar, a wtedy mówi się już o wadach przeciwstawnych cnocie męstwa i cnotom jej pokrewnym. Najgroźniejszymi wadami są tutaj: próżność, tchórzostwo, zuchwalstwo, małoduszność, zarozumiałość, wygórowana ambicja, brak wytrwałości i upór. Dla pełni harmonii ludzkiego rozwoju konieczna jest zatem konsekwentna praca nad zwalczaniem tych wad.
