W związku z obchodami jubileuszu 200. lecia powstania Diecezji Sandomierskiej dnia 28 października odbyło się sympozjum naukowe poświęcone sylwetkom biskupów sandomierskich i biskupów sufraganów na przestrzeni dwu wieków jej istnienia.
– Biskup kojarzy się z pastorałem i mitrą. One są znakiem jego posługi: kierowania Ludem Bożym i uświęcania go, a także relacji ze światem. Biskup jest niejako „na ustach wszystkich”, co zacieśnia wzajemne więzy i kształtuje, utrwala jego wizerunek. W roku jubileuszu 200. lecia diecezji chcemy odkrywać postacie biskupów sandomierskich, aby inspirować się ich dziełami na dziś i jutro – mówił bp Krzysztof Nitkiewicz rozpoczynając sympozjum.
W konferencji wzięli udział: bp Krzysztof Nitkiewicz, bp senior Edward Frankowski, poseł Marek Kwitek, przedstawiciele Rady Miasta Sandomierza, alumni i księża wykładowcy z sandomierskiego seminarium, kapłani z Kurii diecezjalnej, duszpasterze z terenu diecezji, siostry zakonne oraz osoby zainteresowane historią diecezji i ziemi sandomierskiej.
Gościem specjalnym sympozjum był bp Jan Kopiec, ordynariusz gliwicki, który przedstawił zebranym wykład mówiący o działaniach Stolicy Apostolskiej związanych z reorganizacją struktur Kościoła Katolickiego na ziemiach polskich w 1818 r.
– Kontakty między caratem a Stolicą Apostolską nie należały do łatwych. Imperium rosyjskie sprzyjało cerkwi prawosławnej, dlatego obecność Kościoła Katolickiego była traktowana trochę na marginesie, jakby w tle. Podobnie było z przestrzeganiem jej praw. Mimo to papieże podejmowali próby nawiązywania relacji z rządem carskim mając zawsze nadzieję na unię Rzymu z cerkwią prawosławną. Utworzone po zakończeniu epoki napoleońskiej przez cara Aleksandra I Królestwo Polskie było doskonałą okazją do tego, aby katolicy mogli się upominać o swoje prawa. Jak na tamte czasy kompromis był daleko idący: pozwolił na utworzenie metropolii warszawskiej i reorganizację diecezji, których granice dopasowane były do granic Królestwa i co najważniejsze dał Kościołowi konkretne oparcie w formie prawa – podkreślał bp Jan Kopiec.
Pierwsza cześć sympozjum odbyła się Katolickim Domu Kultury, gdzie prelegenci przybliżyli zebranym słuchaczom sylwetki wybranych sandomierskich ordynariuszy.
O życiu i posłudze trzeciego z kolei ordynariusza sandomierskiego bp. Józefa Goldtmanna mówił ks. dr Szczepan Kowalik. Postać bp Antoniego Sotkiewicza przybliżył dr Piotr Sławiński.
– Przed objęciem rządów nad diecezją sandomierską ks. Sotkiewicz był kilka lat administratorem archidiecezji warszawskiej, co ułatwiło mu dobre wypełnianie urzędu biskupiego. Zadbał o uporządkowanie prawne wielu aspektów życia diecezji. Był także wziętym pisarzem. Redagował „Przegląd katolicki”, był jednym z inicjatorów powstania „Encyklopedii kościelnej”, do której opracował około stu haseł. W jednej ze swoich wypowiedzi żalił się, że „pastorał odbiera ręce pióro”. Dbał o wykształcenie księży, dzięki czemu już za jego czasów diecezja sandomierska odgrywała znaczącą rolę w historii Kościoła Polskiego – podkreślał dr P. Sławiński.
O czasach zarządzania diecezją przez bp. Mariana Ryxsa mówił ks. dr Piotr Tylec podkreślając, że za jego czasów odbył się I Synod diecezjalny czy wizyta nuncjusza apostolskiego abp. Achillesa Rattiego. Niestety na jego aktywności biskupiej zaważyło słabe zdrowie, które nie pozwalało mu w pełni realizować wielu zadań duszpasterskich. O kolejnym biskupie ordynariuszu Włodzimierzu Jasińskim mówił ks. dr hab. Mieczysław Maliński, a postać bp Jana Kantego Lorka przybliżył ks. prof. dr hab. Bogdan Stanaszek.
– Uważam, że był postacią wybitną, chociaż czasy, w których żył były bardzo trudne, był to czas II wojny światowej i okres powojenny. Niewątpliwie sprawdził się i jako administrator diecezji i jako jej biskup ordynariusz. Jest to jedna z wybitniejszych postaci biskupich w historii naszej diecezji, który zwycięsko przeszedł bardzo trudny czas konfrontacji z dwoma wrogimi systemami – podkreślał ks. B. Stanaszek.
Druga część sympozjum, która dotyczyła postaci biskupów sufraganów odbyła się w auli seminarium duchownego. O postaci bp. Pawła Kubickiego mówił ks. dr Albert Warso.
– Konsekracja biskupia ks. Pawła Kubickiego odbyła się w pierwszą niedzielę Adwentu, 1 grudnia 1918 r., w katedrze sandomierskiej. W herbie nowego biskupa sufragana sandomierskiego widniał – bez tarczy herbowej – emblemat franciszkanów, czyli wyłaniające się ze znajdujących się u dołu obłoków dwie skrzyżowane ręce. Za tymi skrzyżowanymi rękoma umiejscowiony był prosty krzyż łaciński. Przyjęcie przez bp. Kubickiego do swojego herbu znaku franciszkańskiego tłumaczy fakt, iż był promotorem i bratem w III zakonie św. Franciszka w swojej diecezji i nosił imię „Brat Kazimierz”. Jednocześnie taki herb ukazuje bliską mu duchowość franciszkańską. Bp Kubicki pod swym herbem nie umieścił żadnej dewizy. Mimo upływu stu lat od konsekracji biskupiej Pawła Kubickiego i ponad siedemdziesięciu od jego śmierci wciąż nie brakuje śladów jego pobożności, pracy i działalności. Ich przetrwanie świadczy o dalekowzroczności sandomierskiego biskupa pomocniczego – podkreślał ks. A. Warso.
O kolejnym sufraganie bp. Franciszku Jopie mówił ks. dr hab. Tomasz Moskal.
– Bp Franciszek Jop bardzo aktywnie działał na rzecz Kościoła lokalnego. Jak świadczą protokoły wizytacyjne, kładł on nacisk na zagadnienia prawne. Uwzględniał jednak i stronę duszpasterską pracy parafialnej. Chętnie udzielał się ze swą posługą biskupią przy różnych uroczystościach parafialnych. W początku wspominał żartobliwie, że uczy się „swego zawodu biskupiego”. Bp Franciszek Jop w 1952 r. został wybrany wikariuszem kapitulnym w Krakowie. Chociaż nadal pozostawał oficjalnie sufraganem sandomierskim, miał zachowane mieszkanie domu kapitulnym w Sandomierzu, i często do diecezji przyjeżdżał, to miał już do niej nie wrócić. Dnia 8 grudnia 1956 r. prymas Stefan Wyszyński wydał dekret przenoszący krakowskiego wikariusza kapitulnego do Opola. Ingres do prokatedry opolskiej odbył 16 grudnia 1956 r. Z tym miejscem bp Jop związał się do śmierci 23 września 1976 r. – mówił ks. T. Moskal.
Wykład o postaci i działalności pasterskiej i naukowej bp Walentego Wójcika ks. dr Rafała Piekarskiego zakończył sandomierskie sympozjum.
