Nr 227/17
„Aby nieść światło Ewangelii”
REGULAMIN III SYNODU DIECEZJI SANDOMIERSKIEJ
Synod Diecezji Sandomierskiej jest zgodnie z kan. 460 KPK zgromadzeniem wybranych kapłanów oraz innych wiernych, którzy dla dobra całej wspólnoty diecezjalnej wspierają biskupa w wypełnianiu jego misji pasterskiej. Zgromadzenie synodalne ma przyczynić się do umocnienia jedności Kościoła lokalnego, a zarazem uczynić go bardziej otwartym na potrzeby każdego człowieka i na nowe wyzwania duszpasterskie. Drogą do tego powinna być połączona z modlitwą refleksja nad sytuacją wspólnoty oraz wypracowanie norm prawa partykularnego i zaleceń duszpasterskich. Przestrzeganie niniejszego regulaminu ma służyć temu, aby synod przebiegał zgodnie z wymogami prawa kanonicznego oraz osiągnął oczekiwane rezultaty.
I. Osoby
Biskup
- Synod diecezjalny odbywa się pod przewodnictwem biskupa diecezjalnego, który z ważnych powodów może podjąć decyzję o jego zawieszeniu lub rozwiązaniu. W przypadku poszczególnych sesji plenarnych i posiedzeń komisji głównej, biskup może powierzyć przewodniczenie wikariuszowi generalnemu lub jednemu z wikariuszy biskupich.
- Do biskupa diecezjalnego należy ustanawianie komisji i podkomisji synodalnych, mianowanie ich przewodniczących i członków oraz innych uczestników synodu, a także zapraszanie obserwatorów. Biskup może wykluczyć z synodu te osoby, które postępowałyby w sposób niezgodny z wiarą lub głosiłyby opinie sprzeczne z doktryną lub dyscypliną Kościoła.
- Dekrety i deklaracje synodalne stają się wiążące i mogą zostać promulgowane jedynie na skutek decyzji biskupa diecezjalnego. Do niego należy również zajmowanie oficjalnego stanowiska odnośnie przebiegu zgromadzania synodalnego. Zadanie to, szczególnie w relacji do środków masowego przekazu, wypełnia z polecenia biskupa rzecznik synodu.
Członkowie synodu
- Członkami synodu są duchowni i inni wierni Diecezji Sandomierskiej, których członkostwo wynika ex officio, otrzymali nominację biskupa diecezjalnego lub zostali wybrani zgodnie z niniejszym regulaminem. Jeżeli członkowstwo w synodzie nie wiąże się z pełnionym urzędem, konieczne jest wyrażenie na nie zgody. Członkowie z wyboru lub z nominacji mogą złożyć na ręce biskupa diecezjalnego rezygnację. W przypadku jej przyjęcia, sekretariat synodu podejmie stosowne działania w celu mianowania nowych członków. Jeżeli chodzi o członków uczestniczących w synodzie ex officio, członkostwo ustaje w momencie utraty urzędu. Każdy członek synodu ma złożyć przed biskupem diecezjalnym lub wikariuszem generalnym wyznanie wiary zgodnie z kan. 833,1 KPK i przyrzeczenie wiernego wypełniania obowiązków.
- Członkami synodu ex officio są: wikariusz generalny, wikariusze biskupi, wikariusz sądowy, rektor wyższego seminarium duchownego, kanclerz i dyrektorzy wydziałów kurii diecezjalnej, członkowie rady kapłańskiej, członkowie diecezjalnej rady duszpasterskiej, księża dziekani, rzecznik prasowy diecezji. Osoby te nie mogą uczestniczyć w synodzie przez pełnomocnika lub zastępców.
- Członkami synodu z nominacji biskupiej są: biskup pomocniczy senior, sekretarz generalny synodu oraz członkowie sekretariatu synodu i komisji synodalnych. Jeżeli zajdzie taka potrzeba, biskup diecezjalny może poszerzyć grono członków. Nie mogą oni uczestniczyć w synodzie przez pełnomocnika lub zastępcę.
- Członkami synodu z wyboru są: a) prezbiterzy, po jednym z każdego dekanatu, wybrani przez księży posługujących duszpastersko w dekanacie, b) prezbiter wybrany przez księży emerytów ze swojego grona, c) wierni świeccy, po jednym z każdego dekanatu, wybrani przez diecezjalną radę duszpasterską z grona osób wskazanych przez dekanalne zespoły synodalne, d) osoby konsekrowane, po jednej z każdego instytutu na prawie diecezjalnym lub papieskim, które posiadają swoje domy w diecezji, wybrane przez diecezjalną radę duszpasterską spośród kandydatów wskazanych przez wyższych przełożonych zakonnych, f) pracownik Wydziału Zamiejscowego KUL w Stalowej Woli wybrany na radzie wydziału, g) nauczyciel wybrany na zebraniu dyrektorów szkół katolickich, h) alumn wybrany przez studentów Wyższego Seminarium Duchownego w Sandomierzu, i) po jednym wiernym świeckim z Katolickich Centrów Pomocy Rodzinie, Stowarzyszenia Rodzin Katolickich, Parafialnych Kół Caritas, Akcji Katolickiej, Ruchu „Światło Życie”, Katolickiego Stowarzyszenia Młodzieży, Wspólnot dla Intronizacji Najświętszego Serca Pana Jezusa, Kółek Różańcowych, Legionu Maryi i Wspólnot Drogi Neokatechumenalnej. Mają być oni desygnowani zgodnie ze statutem danej grupy lub wybrani na zgromadzeniu jej członków. Przy wyborze nie należy brać pod uwagę osób, które uczestniczą już w synodzie z innego tytułu. Nazwiska wybranych wraz z danymi osobowymi mają zostać zgłoszone za ich zgodą do sekretariatu synodu. Stają się oni członkami synodu po aprobacie biskupa diecezjalnego. Każdy z nich powinien mieć zastępcę wybranego i ustanowionego na określonych powyżej zasadach.
II. Struktury
Sekretariat synodu
- Sekretariat synodu jest organem pomagającym biskupowi diecezjalnemu w dziele przewodniczenia synodowi. Wypełnia zlecone przez niego zadania, troszczy się o bieżącą korespondencję i archiwum synodu. Odpowiada za organizację posiedzeń plenarnych i zebrań komisji głównej, a także sporządza protokoły z ich przebiegu. Sekretariat jest pośrednikiem pomiędzy komisjami tematycznymi i komisją główną. Rozstrzyga wątpliwości w interpretacji regulaminu synodu. We współpracy z biskupem przygotowuje promulgację przyjętych przez posiedzenie plenarne dekretów i deklaracji synodalnych oraz upowszechnia informacje o przebiegu synodu i związane z nim materiały.
- Sekretariatem synodu kieruje sekretarz generalny, który ma jednego lub dwóch zastępców. W skład sekretariatu wchodzą ponadto: kanclerz kurii diecezjalnej, rzecznik synodu oraz inni współpracownicy.
Komisje
- Zadaniem komisji synodalnych, tematycznych i komisji głównej, jest przygotowanie dokumentu roboczego – instrumentum laboris, a następnie projektu deklaracji i uchwał synodu. Materiały z komisji tematycznych przekazywane są za pośrednictwem sekretariatu synodu do komisji głównej. Podczas prac wszystkich komisji należy mieć na uwadze: nauczanie Soboru Watykańskiego II, Kodeks Prawa Kanonicznego, nauczanie papieskie, szczególnie encyklikę Ojca św. Franciszka „Evangelii Gaudium”, instrukcje i zalecenia Konferencji Episkopatu Polski oraz dekrety i instrukcje II Synodu Diecezji Sandomierskiej, zawsze w odniesieniu do sytuacji Kościoła Sandomierskiego. Komisje przyjmują przygotowane przez siebie dokumenty w głosowaniu tajnym kwalifikowaną większością głosów osób biorących udział w posiedzeniu. Inne sprawy rozstrzygane są w głosowaniu jawnym przez osiągnięcie większości absolutnej.
- Istnieją następujące komisje tematyczne: teologiczna, ds. kultu Bożego i dyscypliny sakramentów, ds. duchowieństwa diecezjalnego, ds. instytutów życia konsekrowanego i stowarzyszeń życia apostolskiego, ds. świeckich, ds. duszpasterstwa, ds. nauki i wychowania katolickiego, ds. ewangelizacji, charytatywna i ds. dóbr doczesnych. Każda z komisji ma swojego przewodniczącego, który kieruje jej pracami oraz nie więcej, niż dziesięciu członków. Na wniosek przewodniczącego komisji, biskup diecezjalny może utworzyć jedną lub więcej podkomisji. Komisje mają prawo korzystać z pomocy ekspertów zewnętrznych. Komisje wypełniają zadania określone w dekrecie powołującym je do istnienia. W pierwszej kolejności mają opracować zagadnienia z zakresu własnej kompetencji, które znajdą się w dokumencie roboczym. Będą one także uczestniczyły razem z komisją główną w procesie redagowania projektu dokumentów synodalnych w oparciu o stanowisko wyrażone przez dekanalne zespoły synodalne.
- Komisja główna czuwa nad pracami synodu, koordynuje funkcjonowanie jego organów i odpowiada za ostateczną redakcję dokumentu roboczego oraz projektu dekretów i deklaracji synodalnych. Należą do niej: biskup diecezjalny, który przewodniczy gremium, biskup pomocniczy senior, wikariusz generalny, kanclerz kurii, przewodniczący komisji tematycznych oraz inne osoby mianowane przez biskupa diecezjalnego.
Dekanalne zespoły synodalne
- W każdym dekanacie ma zostać powołany dekanalny zespół synodalny. Jego celem jest zaangażowanie w prace synodu, jak najszerszego grona duchownych i innych wiernych. Podstawę prac zespołu dekanalnego, jego refleksji i postulatów stanowi dokument roboczy instrumentum laboris przygotowany przez komisje synodalne. Zespół ma opracować pisemnie swoje stanowisko i w nakazanym terminie przekazać je do sekretariatu synodu. Może zgłaszać ponadto własne inicjatywy. W obu przypadkach decyzja podejmowana jest w głosowaniu tajnym kwalifikowaną większością głosów osób biorących udział w posiedzeniu. W innych sprawach głosowanie ma charakter jawny, przy czym wystarczająca jest większość absolutna.
- W skład dekanalnego zespołu synodalnego wchodzi dziekan i wicedziekan, pozostali proboszczowie, a także dwóch wikariuszy wybranych przez księży z dekanatu, przewodniczący rad parafialnych wszystkich parafii oraz po jednym przedstawicielu domów zakonnych istniejących na terenie dekanatu. Dziekan jest odpowiedzialny za powołanie zespołu i kieruje jego pracami. On również troszczy się o bieżącą korespondencję i archiwum.
Posiedzenia plenarne
- Posiedzenie plenarne jest zebraniem wszystkich członków synodu. Zwołuje je biskup diecezjalny, który określa przedmiot obrad oraz im przewodniczy. Relatorem podczas posiedzenia plenarnego jest przewodniczący komisji tematycznej, która przygotowała materiały z zakresu omawianej tematyki lub osoba wskazana przez biskupa. Do zadań posiedzenia plenarnego należy przede wszystkim ocena materiałów opracowanych przez komisje synodalne i dekanalne zespoły synodalne oraz przyjęcie ostatecznej wersji dekretów i deklaracji synodu. Ich projekty mogą zostać ponownie skierowane do właściwej komisji w celu poprawienia, po czym wracają na posiedzenie plenarne. Uczestnicy posiedzenia mogą również przyjąć dokument in toto, upoważniając sekretariat synodu do wprowadzenia poprawek i korekty językowej tekstu.
- Posiedzenie plenarne rozpoczyna się Liturgią Godzin i kończy się modlitwą w intencji synodu. Każdy członek synodu ma prawo do zabrania głosu, jednak nie powinien przekroczyć pięciu minut. Stanowisko wyrażone ustnie, również w wersji poszerzonej, ma zostać przekazane na piśmie do sekretariatu synodu. Możliwe jest jednocześnie wyrażenie własnej opinii tylko w formie pisemnej.
- Decyzje dotyczące dekretów i deklaracji synodalnych podejmowane są w tajnym głosowaniu kwalifikowaną większością głosów osób biorących udział w posiedzeniu. Pozostałe sprawy rozstrzygane są w głosowaniu jawnym, większością absolutną. Aprobata z klauzulą iuxta modum jest wyrażeniem zgody nawet jeśli zgłoszone sugestie nie zostaną uwzględnione. Głosowanie przeprowadza w obecności biskupa diecezjalnego wikariusz generalny przy pomocy sekretariatu synodu, na zasadach określonych w KPK.
- Biskup diecezjalny nie jest bezwzględnie związany wynikiem głosowania, jednak jego ostateczna decyzja podjęta coram Domino powinna mieć na uwadze wolę wyrażoną przez zgromadzenie.
III. Przebieg synodu
Otwarcie synodu
- Synod został zwołany na dzień 25 marca 2017 r., w którym Kościół obchodzi uroczystość Zwiastowania Pańskiego.
- Zgromadzenie synodalne rozpoczyna się Mszą św. w sandomierskiej bazylice katedralnej pw. Narodzenia Najświętszej Maryi Panny, na którą zostali zaproszeni członkowie zgromadzenia synodalnego oraz wszyscy wierni. Podczas liturgii koncelebrowanej przez kapłanów diecezjalnych i zakonnych pod przewodnictwem biskupa diecezjalnego, członkowie synodu razem z biskupem składają wyznanie wiary i przyrzeczenie de munere fideliter adimplendo.
Etapy odbywania synodu
- Prace synodu przewidziane są na trzy lata. Biskup diecezjalny może przedłużyć okres odbywania synodu po zasięgnięciu opinii członków zebranych na posiedzeniu plenarnym. Jest to czas łaski dla Kościoła sandomierskiego, który obok działań związanych bezpośrednio z synodem powinien charakteryzować się gorliwą modlitwą i dziełami miłosierdzia całego Ludu Bożego.
- Pierwszy etap synodu, od Uroczystości Zwiastowania Pańskiego – 25 marca 2017 r. do wigilii Uroczystości Zesłania Ducha Świętego – 19 maja 2018 r., ma być przede wszystkim fazą prac komisji synodalnych, których zadaniem jest przygotowanie dokumentu roboczego instrumentum laboris. Każda komisja tematyczna zajmie się problematyką, jaka została jej zlecona. Na podstawie materiałów przygotowanych w ten sposób, komisja główna przy pomocy komisji teologicznej, zredaguje dokument roboczy.
- Drugi etap synodu, od Uroczystości Zesłania Ducha Świętego – 20 maja 2018 r. do wigilii Święta Miłosierdzia Bożego – 27 kwietnia 2019 r., ma przebiegać głównie na forum dekanalnych zespołów synodalnych. Zespoły znające dobrze lokalną sytuację i uwarunkowania parafii, wezwane są do analizy dokumentu roboczego. Owocem tej refleksji mają być uwagi i postulaty zredagowane w formie pisemnej i przekazane do sekretariatu synodu.
- Podczas trzeciego etapu synodu, od Niedzieli Miłosierdzia Bożego – 28 kwietnia 2019 r. do obchodzonej w Sandomierzu Uroczystości Bł. Wincentego Kadłubka – 9 października 2020 r., komisje synodalne mają przygotować projekty dekretów i deklaracji synodu, które będą następnie dyskutowane na posiedzeniach plenarnych. Zgromadzeni na nich członkowie synodu podejmą decyzję odnośnie ostatecznej wersji wspomnianych dokumentów.
Zakończenie synodu
- Zgromadzenie synodalne zostanie zamknięte Mszą św. dziękczynną w sandomierskiej bazylice katedralnej pw. Narodzenia Najświętszej Maryi Panny, z udziałem członków zgromadzenia synodalnego oraz innych wiernych. Jej data będzie ustalona w miarę postępu prac synodalnych. Podczas liturgii koncelebrowanej przez kapłanów diecezjalnych i zakonnych pod przewodnictwem biskupa diecezjalnego, dokona on promulgacji dokumentów synodu.
- Po Mszy św. kończącej synod, jego dokumenty zostaną zaprezentowane na uroczystej sesji publicznej. Podobna prezentacja powinna mieć miejsce w każdym dekanacie.
- Zgodnie z kan. 467 KPK, biskup diecezjalny przekaże deklaracje i dekrety synodalne do wiadomości Metropolity Lubelskiego i Konferencji Episkopatu.
Sandomierz, 11 marca 2017 r.
+Krzysztof Nitkiewicz
Biskup Sandomierski
Ks. Roman Janiec
Kanclerz Kurii
