Istnienie sandomierskiej kapituły kolegiackiej datuje się co najmniej na rok 1191. W 1818 r. stała się ona katedralną. W dawnych wiekach ze względu na uposażenie i znaczenie spośród wszystkich kapituł kolegiackich tylko sandomierska i łowicka starały się naśladować w pełni kapituły katedralne. W diecezji krakowskiej istniało 19 kapituł kolegiackich. Pierwsze miejsce wśród nich i bezpośrednio po katedralnej zajmowała kapituła kolegiaty sandomierskiej. Okres najświetniejszego rozwoju kapituły sandomierskiej przypada na wiek XVIII. Personalnie posiadała najliczniejszą obsadę: 7 prałatów (prepozyt, dziekan, archidiakon, scholastyk, kantor, kustosz, kanclerz) i 16 kanoników (w tym dwóch kaznodziejów i dwóch penitencjarzy). W sprawowaniu służby Bożej w kolegiacie, a później w katedrze kapituła miała do pomocy niższe kolegia:
• wikariusze, których liczba stopniowo zmniejszała się z dwunastu,
• mansjonarze (8 osób), których obowiązkiem od XV w. do 1825 r. było odmawianie oficjum o NMP i odprawienie wotywy “De Beata”,
• psałterzyści (8 osób) śpiewali Psalmy podczas codziennych nabożeństw w latach 1682-1825,
• altarzyści (7 osób), byli to kapłani odprawiający Msze św. fundacyjnie w latach 1717-1786.
W sumie członków kapituły i osób wspomagających w służbie Bożej było 58. Od roku 1818 kapituła liczy 4 prałatów i 8 kanoników gremialnych. Od 1735 r. istnieją sandomierscy kanonicy honorowi. W 1896 r. reskryptem Sekretariatu Stanu kapituła otrzymała prawo zmiany stroju chórowego z czarnego na fioletowy. W latach 1717-1734 kapituła była proboszczem habitualnym parafii kolegiackiej a później katedralnej. W latach 1818-1983 kapituła katedralna uczestniczyła w zarządzaniu diecezją, stanowiąc senat biskupa, wyrażający zgodę lub wypowiadający swe zdanie przy podejmowaniu przewidzianych przez prawo decyzji w zarządzie diecezji. Sede vacante kapituła wybierała wikariusza kapitulnego. W ciągu 800 lat przez kapitułę sandomieską przeszło wiele wybitnych osób zasłużonych dla życia Kościoła i Ojczyzny. Wystarczy wspomnieć błogosławionych: Wincentego Kadłubka, Czesława, Jana Prandotę, kandydatów na ołtarze: bp Nanker, ks. A. Rewera i bp Piotr Gołębiowski oraz około 80 biskupów, w tym wielu bardzo wybitnych np. prymas M. Trąba, kard. Z. Oleśnicki, ludzi zasłużonych dla nauki: Jan Długosz, Hugo Kołłątaj, Wincenty Granat.
Do lat osiemdziesiątych obecnego stulecia alumni seminarium pod przewodnictwem kanonika hebdomadariusza śpiewali w niedzielę “Tercję” oraz Nieszpory. W czwartki członkowie kapituły odprawiali Mszę św. “Cibavit”.
Skład osobowy kapituły sandomierskiej podał ks. J. Wiśniewski w “Katalogu prałatów i kanoników sandomierskich od 1186 do 1926 roku”, Radom 1928. Później ukazało się “Uzupełnienie do Katalogu prałatów i kanoników sandomierskich” wydane przez M. Niwińskiego i J. Wiśniewskiego, Sandomierz 1938.
Prałaci
- Dziekan Kapituły: Ks. dr Jan Biedroń
- Archidiakon:
- Scholastyk: Ks. Józef Szczepański
- Kustosz: Ks. Bogusław Pitucha
Kanonicy gremialni
- Ks. dr Michał Mierzwa
- Ks. Krzysztof Rusiecki
- Ks. prof. dr hab. Leon Siwecki
- Ks. dr Roman Janiec
- Ks. Andrzej Rusak
- Ks. dr Krzysztof Cisek
- Ks. dr Jacek Marchewka – penitencjarz
- Ks. dr Michał Grochowina
Seniorzy
- Ks. prałat dr Czesław Murawski
- Ks. prałat dr Waldemar Gałązka
- Ks. kan. dr Kazimierz Skawiński
- Ks. kan. dr Jacek Beksiński
- Ks. prał. Zygmunt Gil
- Ks. prał. Marian Kondysar
- Ks. prał. Zbigniew Mistak
Kanonicy honorowi
-
- Ks. Artur Barański
- Ks. Dariusz Janusz Bęc
- Ks. Paweł Bielecki
- Ks. Jan Butryn
- Ks. Stanisław Tadeusz Gieroń
- Ks. Franciszek Grela
- Ks. Wiesław Gucwa
- Ks. dr Władysław Gwóźdź
- Ks. dr Kazimierz Hara
- Ks. prof. dr hab. Zdzisław Janiec
- Ks. Wojciech Kania
- Ks. Wiesław Henryk Kowalewski
- Ks. dr Marek Jan Kozera
- Ks. Józef Krawczyk
- Ks. dr Bogdan Krempa
- Ks. Krzysztof Krzemiński
- Ks. dr Marek Kumór
- Ks. Tomasz Lis
- Ks. Tadeusz Mach
- Ks. Andrzej Machowicz
- Ks. Józef Śmigiel
- Ks. dr hab. Tomasz Moskal
- Ks. Tadeusz Antoni Ocimek
- Ks. Krzysztof Jan Pałac
- Ks. Jan Pawlik
- Ks. dr Witold Płaza
- Ks. dr Wojciech Franciszek Pietraszek
- Ks. Mariusz Piotrowski
- Ks. Jerzy Siara
- Ks. Jan Sobczak
- Ks. dr Jacek Bolesław Staszak
- Ks. dr Grzegorz Staszczak
- Ks. dr Stanisław Szczerek
- Ks. Józef Turoń
- Ks. Jan Feliks Wamyj
- Ks. Ryszard Wamyj
- Ks. Zygmunt Wandas
- Ks. dr Albert Warso
- Ks. dr Dariusz Ryszard Woźniczka
- Ks. Ryszard Zbyrad
- Ks. Grzegorz Zwoliński
- Ks. dr Leszek Chamerski
