We wtorek późnym popołudniem zakończyła się 25. zagraniczna podróż apostolska papieża Franciszka, który w dniach 22-25 września 2018 r. odwiedził Litwę, Łotwę i Estonię. Wizyta Ojca Świętego w krajach bałtyckich, które obchodziły stulecie swej niepodległości, przebiegała pod hasłem: „Okaż się nam matką”.
Program wizyty
Dwudniowy pobyt Ojca Świętego na Litwie – 22-23 września – rozpoczął się od spotkania z młodzieżą w stolicy kraju Wilnie oraz modlitwy w Ostrej Bramie i przy grobie św. Kazimierza, patrona Litwy. Następnego dnia, w niedzielę 23 września papież Franciszek odprawił Mszę św. w Kownie, a po południu modlił się za ofiary totalitaryzmu w dawnej wileńskiej katowni KGB.
Trzeci dzień wizyty Franciszka w krajach bałtyckich, 24 września, przebiegał na Łotwie. W stolicy kraju Rydze Ojciec Święty spotkał się z władzami państwa, a następnie w luterańskiej katedrze uczestniczył w ekumenicznym nabożeństwie. Po południu udał się do sanktuarium maryjnego w Agłonie – duchowego serca Łotwy.
Ostatni dzień papieskiej pielgrzymki to wizyta w Estonii, gdzie katolicyzm stanowi znikomą mniejszość – zaledwie 6 tys. osób. Pobyt w Tallinie papież Franciszek rozpoczął od ekumenicznego spotkania z młodzieżą, po której w katedrze Piotra i Pawła spotkał się z najuboższymi mieszkańcami stolicy kraju. Zwieńczeniem jego pobytu w Estonii była msza św. na Placu Wolności w Tallinie.
Słowo do młodych
Grupą, której Franciszek poświęcił chyba najwięcej uwagi w krajach bałtyckich była młodzież. Spotkał się z nią dwukrotnie: najpierw w sobotę na Placu Katedralnym w Wilnie, a następnie we wtorek w Tallinie.
„Podążanie za Jezusem jest ekscytującą przygodą, która napełnia nasze życie znaczeniem, które sprawia, że czujemy się częścią wspólnoty, która dodaje nam otuchy i nam towarzyszy, która angażuje nas w posługę” – przekonywał młodych w Wilnie.
W Tallinie papież zapewniał młodzież, że Kościół zawsze będzie im towarzyszył w ich problemach i w ich cierpieniu oraz chwilach radości i entuzjazmu. „Chcę wam dziś tutaj powiedzieć, że jeśli płaczecie, chcemy z wami płakać, towarzyszyć naszym aplauzem i śmiechem w waszej radości, pomóc wam żyć, naśladując Pana” – podkreślił papież.
Apel o gościnność
W każdym z krajów bałtyckich Ojciec Święty apelował o gościnność i poszanowanie mniejszości narodowych, wraz z całym bogactwem, jakie one niosą.
Przebywając na Litwie, Ojciec Święty przypomniał, że na przestrzeni dziejów mieszkańcy tego kraju potrafili udzielać gościnności różnym grupom etnicznym i religijnym. „Wszyscy znaleźli na tych ziemiach miejsce do życia: Litwini, Tatarzy, Polacy, Rosjanie, Białorusini, Ukraińcy, Ormianie, Niemcy, katolicy, prawosławni, protestanci, starowiercy, muzułmanie, żydzi. Mieszkali razem w pokoju, aż do nadejścia ideologii totalitarnych, które skruszyły zdolność gościnności i zharmonizowania różnic, siejąc przemoc i nieufność” – podkreślił papież.
Z kolei na Łotwie, Ojciec Święty nazwał to państwo „krajem dialogu i spotkania” różnych kultur, wyznań i narodowości. Ukazując w Agłonie postać Maryi, Franciszek podkreślił konieczność miłosnej akceptacji drugiej osoby. Przyznał, że w naszych realiach politycznych historia konfliktu między narodami jest wciąż boleśnie świeża.
Kościół „wychodzący na peryferie”
Franciszek – będąc świadomy skali sekularyzmu, jaki po uzyskaniu niepodległości przeżywają kraje bałtyckie – nieustannie apelował o Kościół wychodzący na peryferie, ku potrzebującym i niewierzącym, ostrzegając przed postawą zamknięcia.
„Czasami musimy zachowywać się jak ojciec syna marnotrawnego, który trwa w bramie, oczekując na jego powrót, aby mu otworzyć, skoro tylko przyjdzie, lub jak uczniowie, którzy muszą się nauczyć, że kiedy przyjmuje się kogoś maluczkiego, to przyjmuje się samego Jezusa” – przypominał tysiącom wiernych w parku Santakos w Kownie.
O szczególne świadectwo: otwarcia i miłosierdzia, apelował do kapłanów i zakonników zgromadzonych w koweńskiej katedrze. „Musimy ponownie zadać sobie pytanie: czego żąda od nas Pan? Jakie peryferie najbardziej potrzebują naszej obecności, aby przynieść im światło Ewangelii? W przeciwnym razie, kto uwierzy, że Jezus Chrystus jest naszą nadzieją? Tylko nasz przykład życia da świadectwo naszej nadziei pokładanej w Nim” – zaznaczył papież.
Hołd męczennikom
W krajach bałtyckich, które stały się ofiarą ponad 50-letniej sowieckiej okupacji, Franciszek nie zapomniał o prześladowanych i tych, co oddali życie za wiarę. Najsilniejszym tego akcentem była jego wizyta w dawnej siedzibie KGB w Wilnie, gdzie dziś mieści się Muzeum Okupacji i Walk o Wolność w Wilnie.
„W tym miejscu, upamiętniającym wielu ludzi, którzy cierpieli w wyniku przemocy i nienawiści i którzy poświęcili swe życie za sprawę wolności i sprawiedliwości, modliłem się, aby wszechmogący Bóg zawsze udzielał tego daru pojednania i pokoju narodowi litewskiemu” – napisał Franciszek w księdze pamiątkowej Muzeum.
Franciszek złożył też hołd litewskim Żydom, którzy w trakcie jego wizyty obchodzili 75. rocznicę likwidacji wileńskiego getta.
